آشنایی با بحرآباد

تربت خانه حمویه
تربت خانه حمویه

بحرآباد (بهرآباد) ا زتوابع بخش مرکزی شهرستان جوین در استان خراسان رضوی قرار دارد که در تقسیمات جدید چهار روستا به نام های  قزلقارشی، قارزی، بحرآباد و بیسجرد با هم ادغام شده و با نام شهرک رازی شهرت یافتند، شهرک رازی غنی از آثار تاریخی می باشد از آن جمله می توان به تپه باستانی بیسجرد قلعه قدیم بیسجرد، سنگ سبز بیسجرد و محوطه باستانی بحرآباد به ثبت ملی، آرامگاه حمویه و بقعه متبرکه امام زادگان سیدآدم (ع) و ابوالحسن علی از نوادگان امام حسن مجتبی و قلعه محصوربه خندق و قلعه قدیم بحرآباد قلعه اوقلن قزقلعه و قراول خانه بحرآباد، امام زادگان قارزی، امام زاده قزلقارشی و تپه باستانی قزلقارشی و یخدان آن روستا می توان اشاره کرد.

بحرآباد در طول جغرافیایی ۳۶٫۴۵ درجه شرقی  و عرض جغرافیایی ۵۷٫۱۶ درجه شمالی و با ارتفاع ۱۰۳۵ متر از سطح دریا واقع شده است.

در بسیاری از کتب تاریخی اسمی از قصبه بحرآباد برده شده است، از جمله :

یاقوت حموی در مجمع البلدان و نزهه و القلوب و در مرآت الجنان که اشاره می کند بحرآباد از روستاهای بزرگ و حاکم نشین بود و سور قدیم و خندق داشته و همچنین مستوفی : بحر اباد را از روستاهای بزرگ جوین به شمار می آورد در قرن نهم بحرآباد مرکزیت جوین را داشته که در احسن التواریخ روستاهای جوین را منصوب به ولایت بحرآباد می داند که جنگ بین یادگار محمد بایغرا در حوالی بحر آباد در سال ۸۷۴ رخ داده بود . از این روستا خانواده ی عظیم الشاءنی همچون حموی ها برمی خیزد که چهره های درخشان آن نزدیک ۶۰۰ سال نه تنها در ایران بلکه در بیشتر کشورهای اسلامی تا اقصی نقاط مصر شهرت و نفوذ داشته و در امور علمی و سیاسی این نواحی اثار مهمی از خود ظاهر می کند همین وجود خاندان حمویه در بحر‌آباد جوین به این ناحیه شهرت فوق العاده ای در دنیای اسلام و سرزمین های مسلمین بخشیده بود مشایخ و مدارس بحرآباد در سراسر جهان اسلام پیچیده و سیر مشتاقان وعاشقان را از اقصانقاط سرزمین های اسلامی به این دیار کشانده بود به گونه ای که خاک بحرآباد برای سالکان عارف متبرک می نمود و تحصیل و سیر و سلوک عرفانی در این پایگاه علمی – عرفانی  آرزوی اهل معرفت شده بود و در حال حاظر نیز خاک بحرآباد به جهت آرامگاه عده ای از بزرگان علم و معرفت و مشایخ و همچنین وجود بقعه حضرت سید آدم علیه السلام و فرزند گرامیش حضرت ابوالحسن علی علیه اسلام که شجره ی این امامزادگان به تحقیق میرزا مهدی بحرآبادی به دست آمد و توسط حاج آقای فلسفی ، علامه بحرالعلوم و آستان قدس رضوی تأیید گردید ، دارای حرمت خاص می باشد .

بهرابادامام الحرمین

ابوالمعالی عبدالمالک بن شیخ ابن محمد بن ابی یعقوب یوسف بن عبدالله بن محمد بن حمویه الجوینی معروف به امام الحرمین در قدس، مکّه و مدینه مفتی و مدرس بود و به این جهت به امام الحرمین معروف شد ، و با شیخ سعداالدین حمویه که در بحرآباد جوین مدفون است از یک خاندان بوده اند و همچنین شمس الدین محمد صاحب دیوان و برادرش عطاملک جوینی با او منسوب بوده اند. / تاریخ نیشابور ، قابتی ص ۶۱

امام الحرمین ، در مدرسه بیهقی نیشابور نزد استاد ابوالقاسم اسکاف اسفراینی علم اصول آموخت بعد به بغداد و از آنجا به مکه رفت و چندی در انجا ساکن شد و در مدینه نیز درس می گفت . آورد ه است مدت ۳۰ سال کرسی نظامیه نیشابور که توسط خواجه نظام الملک سبزوار احداث گردید در اختیار امام الحرمین قرار داشت در این مدت شاگردان برجسته ای به جهان علم وادبیات معرفی کرد از ان جمله :

  • ابوالمظفر خوافی
  • امام محمد غزالی توسی
  • کیای هراسی
  • ابوالقاسم حاکمی
  • حاکم عمرنوغانی توسی
  • ابوالمظفر ابیوی
  • ابوالقاسم انصاری
  • مسعود زور آبادی
  • بهراباد
    بهراباد

تألیفات امام الحرمین :

۴٫ ۱٫ ارساد فی اصول الدین ۲٫ البرهان در اصول فقه ۳٫ تلخیص ترقیب و ارشاد ۴٫ اسالیب فی خلاف الفیابی ۵٫ العقیده

النظامیه ۶٫ الشامل در اصول دین ۷٫ غنیه الستر شدین فی الخلاف ۸٫ غیاب العم در امامت ۹٫ المع ۱۰٫ مدارک العقول ۱۱٫

مغیث الخلق فی اختیار.

 

ابن اثیر در کتاب الکامل زاد روز امام الحرمین را سال ۴۱۷ هـ . ق ذکر کرده است اما در منابع د یگر سال ۴۱۹ را زاد روز امام

الحرمین می دانند محل تولدش را قریه آزاد وارجوین و محل فوتش را قریه بشتنقان نیشابور ذکر کرده اند که پس از فوت در

مقبره حسین مدفون ساخته اند خلیفه ی نیشابوری به نقل از کتب تاریخی نوشته است امام الحرمین را در جوار مزار تلاجرد دفن

کرده اند به گفته ابن خلکان با گذشت چند سال جنازه وی را بیرون آورده نزد پدرش در کربلای معلا برده اند می گویند در روز

وفاتش بازارها را بستند و چهار صد تن از شاگردان او دوات و قلم را شکسته و یک سال در عزای وی نشستند .

 

و شیخ الحجاز علی ابن یوسف جوینی : ابوالحسن علی بن یوسف جوینی معروف به شیخ الحجاز ، فرزند ابویعقوب یوسف بن

عبدالله جوینی برادر کوچک رکن الاسلام ابومحمد عبدالله جوینی ، یعنی عم امام الحرمین است . او همانند برادرش ابومحمد از

اکابر علما و فقهای عهد خود ، قرن پنجم ، و در زمره فقیهان صاحب نام نیشابور بود و هر دو برادر تحصیلات مقدماتی را در

جوین نزد پدر آموختند و شهرت شیخ الحجاز فقاهت مربوط به تألیف کتاب السلوه کتاب (السلوه) یکی از معروفترین و ارزنده

ترین تألیفات فقهی این عالم ربانی است . و از دیگر رجال بحرآباد می توان تک تک خاندان حمویه را ذکر کرد چون بیش از شش

قرن خاندان حمویه در بحرآباد دارای پایگاه علمی بوده و اکثریت افراد این خاندان بزرگ ، روش و منش عارفانه داشته .نام

خاندان حمویه از عهد ساسانی وارد تاریخ ایران گردید و تا اواخر عهد صفویه همیشه نام عنوان عالم و عارف و وزیر و سردار

در تاریخ مطرح بوده و مصدر خدمات ارزنده به دین اسلام و فرهنگ سرزمین ایران و علم و ادب فارسیب و عربی و بویژه

عرفان اسلامی بوده اند . بخصوص با حضور ابوعبدالله محمد بن حمویه متوفی ۵۳۰ مرکز بحر آباد شهرت جهانی کسب کرد و

با ظهور سعدالدین محمد بن حمویه به نهایت شهرت خود رسید و پس از وی فرزندش صدرالدین داماد عطاملک و نوه اش

سعدالدین یوسف نوه ی عطاملک جوینی به رونق این مرکز عرفانی افزودند و با ساخت مدارس پذیرای طالبان علم و معرفت از

سراسر جهان اسلام گردیدند به گونه ای که بیش از چهارصد طلبه همزمان در این مرکزمشغول تحصیل و مراقبت بودند و

پادشاهان ایلخان و گورکانی ارادت خاص به مشایخ این مرکز نشان می دادند به طوری که ریشه قیام سربداری خراسان از

مجلس معارف این مرکز محضر درس هبه الله حمویه بالیدن یافت علاوه بر مرکز بحر آباد برخی از مشایخ این خاندان به مصر

و شام و فلسطین سفر کردند و در انجا تعلیم و تربیت دانشجویان پرداختند و در ان سرزمین ماندگار شدند مقام شیخ الشیوخ یافتند

و علاوه بر مسند تدریس در دولت ایوبیان به عنوان مشاور و وزیر و سردار خدمات ارزنده نمودند که تاریخ دولت ایوبی مملو از

ذکر نام و خدمات فرزندان شیخ الشیوخ جوین است همچنین تعدادی از افراد این خاندان در حین سفر برای کسب معرفت در

شهر یزد ساکن گردیدند و در انجا به نشر و گسترش علوم دینی و عرفانی و تربیت شاگردان مبادرت نموده اند که به شاخه مشایخ حمویه یزد معروفند .

در تاریخ و ادب فارسی سراغ نداریم که خاندانی با این تعداد و وسعت و گستردگی اهل علم و معرفت بوده باشند و توانسته باشند

قرنهای مُتِمادی چراغ دانش را در خانواده فروزان نگه دارند و چنین خدمات ارزنده به دین و دانش و عرفان نموده باشند بنابراین ذکر نام و یا معرفی تمام افراد این خاندان با این اطلاعات اندک میسر نمی باشد و ناچاریم از افراد این سلاله سترک را که از

حیث تاریخ شهرت بیشتری دارند به طور فهرست وار آوریم .

۱٫ حمویه دهقان (۱) – وی املاک فراوان در سبزوار و اسفراین جوین و بیرق داشت که در نیشابور در حال حاضر روستای بنام ایشان(حمویه آباد) در جلگه رخ وجود دارد و همچنین مزرعه وقنات دهقان آباد در بحرآباد جوین به یادگار مانده است .
۲٫ عبدالرحمان حمویه –
۳٫ که کهنه آب سبزوار را امارت نمود (در نیمه دوم قرن دوم می زیسته)
۴٫ ۳٫ حمویه بن علی –
۵٫ ابوجعفر بن علی معروف به حمویه کوسه ، با عنوان سپهسالار خراسان و از سرداران نامی عهد سامانی و از درخشان ترین چهره های کشوری و لشکری آن دولت است (۲۹۵هـ) که به علت پیروز آمدن در چهل جنگ دولت سامانی را دوام و قوام بخشید و دولت امیر نصر را که به علت جوانی او و تعدد حملات دشمن ضعیف شده بود مستحکم کرده و در نیشابور که مرکز اقامت سپهسالار لشکر سامانیان و مقر حکمرانی آن سامان بوده از خود آثار خیز بسیار گذاشت حمویه را صاحب وجود خراسان نامیدند .
۱٫ دهقان – افراد زمین دار که حافظ آداب و رسوم ایرانیان بوده گفته می شود
۴٫ ابوالفضل احمد ابن حمویه –
از پسران حمویه سپهسالار ، احمد معروفتر است از او به عنوان همدم و هم مجلس و مشاور نصربن احمد سامانی یاد شده است .
۵٫ علی بن الحسین بن حمویه –

از عرفای قرن چهارم

۶٫ حسن ابن حمویه –

از نوادگان حمویه سپهسالار است حسن بن حمویه از جمله از پیشکسوتان خاندان حمویه در طریقت تصوف است وی از جمله

بزرگان این خاندان در خراسان بود حسن بن حمویه از عرفای قرن چهارم هـ در خراسان است .

۷٫ ابوالحسن حمویه –

او از بزرگان و وزیران نیمه دوم قرن چهارم و عهد سامانی و از نزدیکان و معتمدان سلطان محمود غزنوی بوده است .

۸٫ ابوالقاسم ابراهیم بن محمد بن حمویه بحرآبادی –

احتمالاً وی نوه ی حمویه بن علی سپهسالار سامانی است ،‌حمویه را چهار پسر بود که یکی از آنها محمد نام داشت که ابراهیم از

نسل محمد است از عرفای قرن چهارم بود که در سال ۳۷۲ به دیار باقی شتافت .

۹٫ ابوعلی حمویه (وزیر دیلمیان)-

نوه ی حمویه کوسه سپهسالار معروف سامانی –

۱۰٫ خواجه احمد حمویه –

۱۱٫ ماهک حمویه-

دختر خواجه حمویه است ، او بانوی عارف و زاهد در قرن پنجم هجری است –

۱۲٫ حمویه بن محمد بن نصربن حمویه بن علی –

حمویه گویا اشتغال دیوانی و دولتی نداشته و ساکن بحرآباد جوین باگرایش عرفانی بوده و مقام شیخیّت پایگاه عرفانی بحرآباد را

داشته است اکثر مشایخ بزرگ خاندان حمویه از نسل اویند .

۱۳٫ ابوعبدالله محمد بن حمویه جوینی بحرآباد –

از عرفای نامی قرن پنجم و ششم بوده است او با عین القضاه همدانی و برادران غزالی مصاحبت داشته و جامی وی را از حیث

علمی هم ردیف آنان دانسته وی تحصیلات مقدماتی خود را در بحرآباد گذرانده وی در سنه ۵۳۰ هـ در نیشابور وفات یافت و

توسط فرزندان و شاگردانش جنازه ی وی به بحرآباد جوین منتقل گردید و به خاک سپرده شد از جمله شاگردان او ابویعقوب

همدانی نام برده اند که در بحر آباد از محضر وی کسب فیض کرده است .

۱۴٫ ابوسعید عبدالصمد بن حمویه –

در بحر آباد وفات یافت وی استاد حافظ شیرازی بوده که حافظ در فراق استادش چنین می نگارد :

آن کیست کز روی کرم باما وفا داری کند

بر جای بدکاری چومن یک دم نکو کاری کند

اول به بانک نای ونی آرد به دل پیغام وی

و آن گه به یک پیمانه می بامن وفاداری کند

دلبر که جان فرسود از او کام دلم نگشود از او

نومید نتوان بود از او باشد که دلداری کند

گفتم گره نگشوده ام زان طرّه تا من بوده ام

گفتا منش فرموده ام تا با تو طّراری کند

پشیمنه پوش تُند خو از عشق نشنیده است بو

از مستیش حرفی بگو تا ترک هُشیاری کند

چون من گدای بی نشان مشگل بُوَد یاری چُنان

سلطان کجاعیش نهان بارند بازاری کند

زان طره پرپیچ و خم سهل است اگر بینم ستم

از بند و زنجیرش چه غم هر کس که عّیاری کند

شد لشکر غم بی عدد از بخت می خواهم مدد

تا فخر دین عبدالصمد باشد که غمخواری کند

با چشم پرنیزنگ او حافظ مکن اهنگ او

کان طره ی شبرنگ او بسیار طرّاری کند

۱۵٫ ابوالحسن علی بن عبدالصمد حمویه ی جوینی –

او فردی فاضل و در دیار خود از مقّدمین بوده است او از ابوفتیان ابوالحسن رواسی حافظ استماع حدیث کرده وفات او در سال

۵۳۹ در نیشابور اتفاق افتاد جسد او را در بحر آباد جوین انتقال دادند و در نزد پدر بزرگ وارش دفن کردند .

۱۶٫ شمس الدین محمد ابن ظهیر الحموی به مذهب شافعی بوده و دارای کتابی در فروع شافعیه بنام ((الکفایه)) در فقه است او

ساکن بحرآباد و آرامگاه او نیز آنجاست .

۱۷٫ احمد بن حمویه بن محمد بن محمد بن نصربن حمویه بن علی –

از رجال صفویه قرن ششم او نیز همانند برادرانش متعلق به پایگاه علمی و عرفانی بحر آباد است که با عین القضاه همدانی و

محمد غزالی و احمد غزالی مصاحبت داشته سعید نفیسی وفات او را ۵۲۵ هـ . ق ذکر کرده است و احتمالاً در بحر آباد مدفون

است .

۱۸٫ امام ابوالحسن علی بن محمد بن حمویه جوینی بحر آبادی –

او تحصیلات خود را در بحر آباد نزد پدر دانشمندش گزراند و مدتی نیز نزد برادران غزالی ، دوستان پدرش ، به تلمذ پرداخت و

پس از فوت پدر به بحرآباد آمد و در آنجا ساکن گردید و اداره ی امور حوزه ی عرفانی – علمی بحر آباد به او محّول گردید به

طوری که در عهد وی بحر آباد به عنوان یک پایگاه مهّم علمی و عرفانی خراسان همچنان شهرت خود را حفظ کرد و وفات وی

اواسط قرن ششم هجری قمری در بحرآباد است ایشان مؤلف کتاب ((تاریخ حکما الاسلام )) می باشد و از بین فرزندان این شیخ

دو تن معروف ترند یکی عبدالله حمویه که دربحرآباد جوین مسکن داشته که مسئولیت پایگاه علمی – عرفانی بحرآباد را به عهده

داشته و دیگر مشایخ بحرآباد از نسل وی هستند و دیگری ابوالفتح عماد الدین عمر که به شام سفر کرد و در انجا سکونت اختیار

کرد که مشایخ حمویه شام و مصر از نسل وی هستند بعضی مشایخ بحر آباد جوین و مشایخ شام و مصر از نسل همین ابوالحسن

علی حمویه هستند و بنابراین علی به بعد خاندان حمویه جوینی بحر آبادی را بایستی در دو شاخه جداگانه مورد مطالعه قرار داد

یکی شاخه ی مشایخ حمویه در جوین و خراسان و دیگری شاخه مشایخ خاندان حمویه در شام و مصر و تاریخ عهد دولت ایوبی.

۱۹٫ عبدالله بن علی بن محمد بن حمویه محمد بن محمد بن نصربن حمویه بن علی –

در بحر آباد جوین مسکن داشت . مسئولیت پایگاه علمی – عرفانی بحر آباد را به عهده داشت و دیگر مشایخ بحر آباد از نسل وی

هستند .

۲۰٫ معین الدین مؤید بن عبدالله علی بن محمد بن حمویه-

اواز عرفای صاحب نام ساکن نیشابور و جوین و صاحب کرامات و مقامات با جمعی از مریدان صاحب نام بوده است وی مراد و

پیرو رضی الدین نیشابوری می باشد .

۲۱٫ عبدالرحمن حموی –

از شاعران قرن هفتم می باشد

۲۲٫ سعدالدین حموی بحر آبادی جوینی –

بی شک مشهور ترین و معروف ترین از افراد خاندان حمویه سعد الدین محمد حموی قطب زمانه ی خود بوده و تألیفات بسیاری

دارد که در این نوشته به بیوگرافی سعد الدین پرداخته شد .

۲۳٫ صدرادلین ابراهیم حموی –

شیخ صدرالدین ابوالمجامع ابراهیم بن سعدالدین حمویه جوینی فرزند عارف کبیر می باشد که کتاب گران سنگ ، فرائد السمطین

فی فضائل مرتضی و البتول مطعلق به ایشان می باشد وی در سال ۶۴ متولد و در سال ۷۲۲ وفات یافت و پس از مرگ او را در

جوار پدر ، در زاویه بقعه اَجدادی در بحر آباد به خاک سپردند و سپس مقبره ای بر روی قُبور پدر و پسر ساختند و آرامگاهشان

زیارتگاه عام و خاص است .

۲۴٫ سعد الدین یوسف حمویه –

از رجال معروف خاندان حمویه و از مشایخ خراسان و شیخ پایگاه عرفانی بحر آباد در نیمه اول قرن هشتم است و نوی دُختری

عطاملک جوینی می باشد وی فرزند صدرالدین ابراهیم مؤلف فرائد می باشد معین الدین جوینی مدفون در روستای انداده ی

جوین شاگرد و مرید سعدالدین یوسف می باشد که کتاب نگارستان معین الدین به نام سعد الدین یوسف آراسته گردیده است . در

قرن هشتم ، عهد سعد الدین یوسف و فرزندش هبه الله ، بجر آباد جوین ، همچون گذشته ، تنها مرکز فعال و مشهور علمی –

عرفانی خراسان است ، چون بعد از حمله ی مغول و ویرانی نیشابور تا روزگار شاهرخ تیموری به مزکزیت هرات ، پرآوازه

ترین مرکز علمی خراسان بحر آباد بوده و در این عصر نویسندگان و شاعران و ادیبان و عارفان صاحب نام خراسان اکثراً

دانش آموخته مرکز بحر آبادند ، بزرگانی چون مولانا نالطف الله ، شاعر و عارف معروف ، معین الدین جوینی ، شاعر و عارف

سرشناس ، ابن یمین فریومدی ، شاعر غیاث الدین بحر آبادی ، عالم و دانشمند شیخ حسن جوری و دیگران ، تحصیل کرده بحر

آباد جوین هستند .

غیاث الدین هبه الله حمویه –

فرزند سعد الدین یوسف عالم و ادیب و فقیه قرن هشتم و شیخ پایگاه علمی عرفانی بحر آباد است حضور شیخ خلیفه دربحر آباد

و در محضر درس هبه الله حمویه را اکثر تواریخ قرن هشتم و متأخر ، برخی به تفصیل و بعضی مختصر ذکر کرده اند که ما

حَصل آن چنین است . در اَواخر سلطنت ابوسعید بهادرخان ، یکی از درویشان مازندرانی به نام شیخ خلیفه مرید شیخ بالو زاهد

درآمل بود ، در انجا مقصود خیش نیافت ، از آن دیار به سمنان آمد به خدمت عارف معروف علاالدوله سمنانی رسید ، خاطرش

طریقه و روش علا الدوله قبول نکرده ، از آنجا متوجه خراسان گشت و به بحر آباد از قُرائ ، جوین ، مرکز عرفای معروف

خاندان حمویه ، رفت و در حضور یکی از ایشان که خواجه غیاث الدین هبه الله حموی بود رسیده پس از مدتی اقامت و تلمذ

سپس به سبزوار آمد در یکی از مساجد آن مقیم گردید …. ) احتمالاً آشنایی شیخ خلیفه با شیخ حسن جوری در جوین و در محضر

درس هبه الله باید بوده باشد ، چون خاندان حمویه از سعد الدین محمد به بعد گرایش شیعی داشته اند و معروفترین اثر قلمی هبه

الله حموی کتاب مرادالمریدین است . در این کتاب احوال و آثار جّد خود سعدالدین محمد حمویه و مشایخ و مصاحبان او را ذکر

کرده است و از جمله کتابهای خطی کتابخانه ی مرکزی دانشگاه تهران به شماره ی ۲۱۴۲ است .

ابن یمین شاعر همشهری وی ، او را مدح گفته و چنانچه از یکی از قطعات وی بر می آید مدتی شاگرد هبه الله حموی بود . و از

محضر درس او استفاده ها برده ، اما وسوسه شیطان موجب گردیده که بحرآباد و محضر درس استاد را ترک گوید .

قطعه اینست:

بنزد زبده ایام قدوه الحکما سرافاضل عالم غیاث ملت و دین

محیط مرکز علم و سپهر اختر حلم جهان لطف و کرم پیشوای اهل یقین

که باشد آنکه پس از عرض صد هزار اخلاص بگوید این دو سه حرف از زبان ابن یمین

که از مجالس قرب تو که کهم دوری بجز وساوس شیطان نکرد کس تلقین

 

و همچنین است قطعات دیگر ، که برای پرهیز از اطناب مطالعه آنها را به دیوان ابن یمین حوالت می دهیم .

شاخه شام و مصر : چنانچه قبلاً گفته شد ، بعضی از افراد خاندان حمّویه در سرزمین شام مسکن گزیدند و در انجا به تدریس و

تربیت همت گماشتند و آواز بلند یافتند .

عمادالدین حموّیه ، تربیت یافته پایگاه عرفانی بحر آباد ، طی سیر و سلوک در شام مسکن نمود و فرزندان و اخلاف وی در سوریه

 

و مصر به مقامات روحانی و متناصب دولتی شهره شدند که از آن جمله اند :

۲۵٫ عماد الدین عمر بن حمویه جوینی – (۱)

از رجال مشهور خاندان حمویه از مشایخ صاحب نام سرزمین شام و از بزرگان صوفیه در نیمه دوم قرن ششم هجری تحصیل

کرده مرکز علمی – عرفانی بحر آباد است وفات او در سال ۵۷۷ هـ در شام اتفاق افتاد و در جبل قاسیون مدفون شد .

۲۶٫ شیخ الشیوخ –

شیخ الشیوخ صدرالدین محمد بن عمر بن علی بن محمد بن حمویه جوینی بحر آبادی ، صدر الدین ابوالحسن محمد حمویه جوینی

بحر آبادی ، پسر عموی سعد الدین محمد – عارف شهیر – است او همان است که سعد الدین در سفر خود به سوریه و شام از

دست ایشان خرقه پوشید

۱٫ مجله یادگار

(( سعد الدین در سال ۶۱۶ در مسجدالقصی از دست پسر عم خود شیخ صدر الدین حموی خرقه پوشید (۱) دکتر

عباس اقبال نوشته است (( صدرالدین محمد و سعد الدین محمد در ابوالحسن علی که جد اعلای هر دو ایشان است . به یکدیگر

می پیوندند)).

پدر صدرالدین محمد در طی سیر و سلوک خود از خراسان به جانب دمشق رفته و در آنجا ساکن گردیده و صدرالدین محمد در

آن دیار رشد و نمو کرد و بعد از پدر به مقام شیخ الشیوخی شام رسیده در ابتدای قرن هفتم سعد الدین در خراسان (بحر آباد) و

صدر الدین در شام در مقام شیخیت شهرتی به کمال داشته اند و نام خاندان حمویه در سراسر جهان اسلام مشهور و معروف بوده

است .

صدرالدین در شام و بعد از او پسرانش در سوریه و مصر از مشاوران و حامیان خاندان ایوبی بودند و در جنگهای صلیبی

خدمات شایانی داشته اند .

۱٫ تاریخ نظم و نثر در ایران ، ص

۷۲۴
در تواریخ سلسه ی ایوبی بخصوص در دوران الملک الکامل ، صدرالدین خود و فرزندانش بارها در حکم سفیر به دیار پادشاهان

اروپا و خلفای عباسی و امرای بزرگ اعزام شده اند که علاو بر حُسن اعتماد پادشاه ، حاکی از درایت علمی و سیاسی این

خانواده در آن عصر بوده است و سرانجام در طی انجام رسالت و در غربت بدرود جهان گفت . ابن اثیر در جریان رویدادهای

سنه ۶۱۷ هـ ق نوشته است . (( در این سال (۶۱۷ هـ . ق) صدرالدین ابوالحسن محمد بن حمویه جوینی که در مصر و شام شیخ

الشیوخ بود ، در گذشت . مرگ او در موصل روی داد . او به موصل به رسالت آمده بود . فقیهی فاضل و عارفی پارسا از یک

خاندان بزرگ خراسان به شمار می رفت ) (۲)

۲٫ الکامل ، ج ۲۶ ، ص

۲۱۸
۲۷٫ عماد الدین عمر بن شیخ حمویه –

عماد الدین ابوالفتح عمر بن صدرالدین محمد دومین پسر صدرالدین شیخ الشیوخ است که در شام متولد شد او در سوریه و مصر

به فعالیت های غلمی و سیاسی مشغول شد . چون پدرش از مقربان دربار ایوبی بود و خود عماد الدین نیز با الملک الکامل ،

پادشاه ایوبی ، برادر رضایی به حساب می آمد و مورد اعتماد بود او مانند برادران خود ازارکان دولت و از اعیان معتبر کشور

در عهد الملک الکامل محسوب می گردید .

بیشتر معروفیت عمادالدین مربوط به مقام علمی و دینی است که او را در بین اقران مشهور گرانید . او از مدرسین معروف

شافعی مصر در دوران ایوبی ، و از مروجین اشعری در قاهره و از جمله مشایخ صوفیه در ان دیار بوده است . سعید نفیسی در

معرفی او نوشته است . ((عماد الدین ابوالفتح عمر مذهب اشعری داشته و در مصر در مدرسه شافعی مدرس بوده است (۱)

۲۸٫ کمال الدین احمد بن شیخ حمویه –

او سومین پسر شیخ الشیوخ صدرالدین محمد است و همچنین همانند دیگر افراد خاندان حمویه اهل علم و عرفان بوده است که

در قرن هفتم در سوریه و مصر شهرتی داشته اند . بیشتر شهرت او و برادرانش حضور در دربار ایوبیان و جنگهای صلیبی بوده

و از این طریق خدماتی مؤثر به اسلام و مسلمین انجام داده ، و در تواریخ مربوط به سلسه ی ایوبی و جنگهای طلیبی نام او ثبت

و ضبط گردیده است .

۱٫ خاندان سعد الدین جوینی در کنجکاوی های علمی و ادبی نشریه دانشگاه تهران

۲۹٫ معین الدین حسن بن شیخ حمویه –

معین الدین حسن بن صدرالدین محمد حمویه جوینی ، کوچکترین پسر صدر الدین شیخ الشیوخ است که در قرن هفتم در سوریه و

مصر زندگی می کرده و از امرای دربار ایوبی بود .

ودر جنگهای صلیبی علیه فرنگیان در میدانهای مبارزه جنگیده و از حیثیت مسلمانان و بیت المقدس در برابر عیسویان دفاع کرده

است .

(( در این چهار پسر – (پسران صدرالدین شیخ الشیوخ) – در ایام سلطنت الملک الکامل ارکان عمده دولت و از اعیان معتبر

خضرت او بودند و تقریباً تمام امور کشور داری  – (سلطان ایوبی) – به دست ایشان می گذشت …)(۲)

او علاوه بر منصب امیری و لشکری ، اهل علم و ادب و عرفان نیز بوده است .

۲٫ تاریخ جنگهای صلیبی ، ص ۳۹ ، و مجموعه مقالات عباس اقبال ، ص ۶۵۱ به بعد

 

رباعی
تا هست زمانه پر ز آشوب و فریب تا هست زباده بر رخ لاله نهیب
بر عزّ و بقا و شادکامی و مراد جاوید بماناد خداوند و کتیب

 

آداب ورسوم بهرآباد

بهراباد ازدیر باز آداب وسنن بسیار جالب وشنیدنی دارد که از زبان بزرگان این محل شنیدنی میباشد که دراین سایت به اختصار چند مورد را برای دوستان میآوریم یکی از سنت های حسنه این روستا یاوری میباشد که اهالی در کار های خود به صورت کمکی وبدون هیچ چشم داشتی به هم کمک می کردند جالب تر از این در یاوری برای ساخت خانه های خشتی اهالی جمع می شدن و خشتها را دست به دست می کردندوبا ذکرالله  دست به دست می شدیعنی برای یک خشت که از نفر اول تا به دست بنا برسد هر فرد برای هر خشتی که می خواست به نفر بعدی بدهد یکبار نام یا الله بر زبان میاورد  ولازم به ذکر است برای شروع کار بنایی اسبند می کردند وذکری داشت به شرح ذیل (سبند سبند یکدانه سبند پیغمبر ما نبی می سوخت سبن ازبهر گزند چشم بد خلق را دست نجات است سبند که بر قبه پور نور محمد صلوات –برادم بخیل –حسود حسرتکش- بد دین لعنت – – بر دین وآیین پیغمبر خدا را صلوات )